13 yıl evvel 200 TL’nin sirkülasyondaki yeri yüzde 12,18 düzeyindeyken şu anda 43,23 oldu. Tıpkı yıl dolanımda 28,38’lik yer sahibi 100 TL de şu an piyasanın 44,73’ünü oluşturuyor.
Hayat pahalılığı ve enflasyonun en gözle görünür tesiri, kuşkusuz her şeyin fiyatının artması. Enflasyonun önlenemez bir halde yükselmesi, dün denebilecek bir vakte kadar yaygın olarak kullandığımız ve bir kıymet tabir eden birtakım kağıt paraların artık neredeyse hiç kullanılmaması manasına geliyor.
İstanbul’da bir simidin fiyatının 4 lira olduğu düşünülecek olursa, 5 TL’lik banknotun neden daha az kullanıldığını ve kullanılsa bile çok daha az mana söz ettiğini anlamak kolay. Yahut geçmişte pek az görülen 200 liralık banknotlar artık en yaygın kağıt para çeşidine dönmüş durumda; hakikaten hala dolanımdaki paraların yüzde 43,23’ü 200 liralık banknot, yüzde 44,73’ü ise 100 liralık banknot. Halbuki bir vakitler dolanımdaki en yaygın para 50 liraydı. Bugün 5 liraları görmüyoruz, zira sirkülasyondaki paranın yalnızca binde 61’i 5 TL’lik banknot. 20 liralık banknotların ölçüsü yüzde 6,5 düzeylerinden yüzde 2’ye kadar geriledi.
13 YILDA 31.05 PUAN ARTIŞ
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın aktardığına nazaran; yüksek enflasyon dolanımdaki parada küçük kupürlü banknotların artık yavaş yavaş azalmasına neden oldu. Ocak 2009’de yüksek enflasyonun geride bırakılmasının akabinde paradan 6 sıfır atılarak dolanıma giren YTL’nin yerine gelen TL’de en yüksek banknot 200 TL olmuştu. Nisan 2009’da yani 13 yıl evvel tüketici enflasyonu yüzde 6,13 düzeyinde ve 200 TL’lik kupürlerin toplam sirkülasyondaki hissesi da yüzde 12,18 düzeyindeydi. Bu yıl nisanda yüzde 69,97’ye çıkan tüketici enflasyonunun gölgesinde 200 TL’lik banknotların dolanımdaki para ölçüsü içindeki hissesi yüzde 43,23’e yükseldi. Bu 13 yılda 31.05 puanlık bir artışın yaşandığına işaret ediyor.
Yeniden ikinci en büyük kupür olan 100 TL’lik banknotlarda da birebir seyir gözleniyor. Merkez Bankası bilgilerine nazaran Nisan 2009’da 100 TL’lik banknotların sirkülasyondaki para içindeki hissesi yüzde 28,38 düzeyinde bulunuyordu. Nisan 2022’ye gelindiğinde yüzde 44,73’e çıktı. Bu 13 yılda 16.35 puanlık bir artışın yaşandığını gösteriyor.
KAVCIOĞLU: 500 LİRALIK BANKNOT ÇALIŞMAMIZ YOK
Enflasyon beklentilerindeki bozulma devam ediyor. Analistler yüksek enflasyon ve alım gücünü kaybeden TL ortamında büyük kupürlü banknotların hakimiyetinin artarak devam edeceği görüşünde. Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu 500 TL’lik banknotların hazırlığı olmadığı belirterek “Bu bahiste bir çalışmamız yok, hazırlık yok. Bir tweet atıldı, bu kadar tesirli olmaması lazım” demişti.